Yuktyanuśāsana 1919
YA-IŚ 1akīrtyā mahatyā bhuvi varddhamānaṃYA-IŚ 1btvāṃ varddhamānaṃ stutigocaratvaṃ | YA-IŚ 1cninīṣavaḥ smo vayam adya vīraṃYA-IŚ 1dviśīrṇadoṣāśayapāśabandhaṃ || 1 || YA-IŚ 2ayāthātmyam ullaṅghya guṇodayākhyāYA-IŚ 2bloke stutir bhūriguṇodadhes te | YA-IŚ 2caṇiṣṭham apy aṃśam aśaknuvantoYA-IŚ 2dvaktuṃ jina tvāṃ kim iva stuyāma || 2 || YA-IŚ 3atathāpi vaiyātyam upetya bhaktyāYA-IŚ 3bstotā'smi te śaktyanurūpavākyaḥ | YA-IŚ 3ciṣṭe prameye 'pi yathāsvaśaktiYA-IŚ 3dkin notsahante puruṣāḥ kriyābhiḥ || 3 || YA-IŚ 4atvaṃ śuddhiśaktyor udayasya kāṣṭhāṃYA-IŚ 4btulāvyatītāṃ jina ! śāntirūpām | YA-IŚ 4cavāpitha vrahmapathasya netāYA-IŚ 4dmahān itīyat prativaktum īśāḥ || 4 || YA-IŚ 5akālaḥ kalir vā kaluṣāśayo vāYA-IŚ 5bśrotuḥ pravaktur vacanāśayo vā | YA-IŚ 5ctvacchāsanaikādhipatitvalakṣmī-YA-IŚ 5dprabhutvaśakter apavādahetuḥ || 5 || YA-IŚ 6adayādamatyāgasamādhiniṣṭhaṃYA-IŚ 6bnayapramāṇaprakṛtāṃjasārtham | YA-IŚ 6cadhṛṣyamanyair akhilaiḥ pravādai-YA-IŚ 6dr jina ! tvadīyaṃ matam advitīyam || 6 || YA-IŚ 7aabhedabhedātmakam arthatattvaṃYA-IŚ 7btava svataṃtrānyatarat khapuṣpam | YA-IŚ 7cavṛttimattvāt samavāyavṛtteḥYA-IŚ 7dsaṃsargahāneḥ sakalārthahāniḥ || 7 || YA-IŚ 8abhāveṣu nityeṣu vikārahāne-YA-IŚ 8br na kārakavyāpṛtakāryayuktiḥ | YA-IŚ 8cna baṃdhabhogau na ca tadvimokṣaḥ, YA-IŚ 8dsamaṃtadoṣaṃ matam anyadīyaṃ || 8 || YA-IŚ 9aahetukatvaṃ prathitaḥ svabhāva-YA-IŚ 9bs tasmin kriyākārakavibhramaḥ syāt | YA-IŚ 9cābālasiddher vividhārthasiddhi-YA-IŚ 9dr vādāntaraṃ kiṃ tad asūyatāṃ te || 9 || YA-IŚ 10ayeṣām avaktavyam ihātmatattvaṃYA-IŚ 10bdehād ananyatvapṛthaktvakḷpteḥ | YA-IŚ 10cteṣāṃ jñatatve 'navadhāryatattveYA-IŚ 10dkā baṃdhamokṣasthitir aprameye || 10 || YA-IŚ 11ahetur na dṛṣṭo 'tra na cāpy adṛṣṭoYA-IŚ 11byo 'yaṃ pravādaḥ kṣaṇikātmavādaḥ | YA-IŚ 11cna dhvastam anyatra bhave dvītīyeYA-IŚ 11dsaṃtānabhinne na hi vāsanā'sti || 11 || YA-IŚ 12atathā na tatkāraṇakāryabhāvāYA-IŚ 12bniranvayāḥ kena samānarūpāḥ | YA-IŚ 12casat khapuṣpaṃ na hi hetvapekṣaṃYA-IŚ 12ddṛṣṭaṃ na sidhyaty ubhayor asiddham || 12 || YA-IŚ 13anaivāsti hetuḥ kṣaṇikātmavādeYA-IŚ 13bna sann asan vā vibhavād akasmāt | YA-IŚ 13cnāśodayaikakṣaṇatā ca dṛṣṭāYA-IŚ 13dsaṃtānābhinnakṣaṇayor abhāvāt || 13 || YA-IŚ 14akṛtapraṇāśākṛtakarmabhogauYA-IŚ 14bsyātām asaṃcetitakarmma ca syāt | YA-IŚ 14cākasmike 'rthe pralayasvabhāvoYA-IŚ 14dmārgo na yukto badhakaś ca na syāt || 14 || YA-IŚ 15ana bandhamokṣau kṣaṇikaikasaṃsthauYA-IŚ 15bna saṃvṛtiḥ sā'pi mṛṣāsvabhāvā | YA-IŚ 15cmukhyādṛte gauṇavidhir na dṛṣṭoYA-IŚ 15dvibhrāntadṛṣṭis tava dṛṣṭito 'nyā || 15 || YA-IŚ 16apratikṣaṇaṃ bhaṃgiṣu tatpṛthaktvā-YA-IŚ 16bn na mātṛghātī svapatiḥ svajāyā | YA-IŚ 16cdattagraho nādhigatasmṛtir naYA-IŚ 16dna ktvārthasatyaṃ na kulaṃ na jātiḥ || 16 || YA-IŚ 17ana śāstṛśiṣyādividhivyavasthāYA-IŚ 17bvikalpabuddhir vitathā'khilā cet | YA-IŚ 17catattvatattvādivikalpamoheYA-IŚ 17dnimajjatāṃ vītavikalpadhīḥ kā || 17 || YA-IŚ 18aanarthikā sādhanasādhyadhīś ce-YA-IŚ 18bd vijñānamātrasya na hetusiddhiḥ | YA-IŚ 18cathārthavattvaṃ vyabhicāradoṣoYA-IŚ 18dna yogigamyaṃ paravādisiddham || 18 || YA-IŚ 19atattvaṃ viśuddhaṃ sakalair vikalpai-YA-IŚ 19br viśvābhilāpāspadatām atītam | YA-IŚ 19cna svasya vedyaṃ na ca tan nigadyaṃYA-IŚ 19dsuṣuptyavasthaṃ bhavaduktibāhyam || 19 || YA-IŚ 20amūkātmasaṃvedyavad ātmavedyaṃ, YA-IŚ 20btanmliṣṭabhāṣāpratim apralāpam | YA-IŚ 20canaṃgasaṃjñaṃ tadavedyam anyaiḥYA-IŚ 20dsyāt, tvaddviṣāṃ vācyam avācyatattvam || 20 || YA-IŚ 21aaśāsadañjāṃsi vacāṃsi śāstā, YA-IŚ 21bśiṣyāś ca śiṣṭā vacanairna te taiḥ | YA-IŚ 21caho idaṃ durgatamaṃ tamo 'nyatYA-IŚ 21dtvayā vinā śrāyasamārya kiṃ tat || 21 || YA-IŚ 22apratyakṣabuddhiḥ kramate na yatraYA-IŚ 22btalliṃgagamyaṃ na tadarthaliṃgam | YA-IŚ 22cvāco na vā tadviṣayeṇa yogaḥYA-IŚ 22dkā tadgatiḥ kaṣṭam aśṛṇvatāṃ te || 22 || YA-IŚ 23arāgādyavidyānaladīpanaṃ caYA-IŚ 23bvimokṣavidyāmṛtaśāsanaṃ ca | YA-IŚ 23cna bhidyate saṃvṛtivādivākyaṃYA-IŚ 23dbhavatpratīpaṃ paramārthaśūnyam || 23 || YA-IŚ 24avidyāprasūtyai kila śīlyamānā, YA-IŚ 24bbhavaty avidyā guruṇopadiṣṭā | YA-IŚ 24caho tvadīyoktyanabhijñamoho, YA-IŚ 24dyajjanmane yat tadajanmane tat || 24 || YA-IŚ 25aabhāvamātraṃ paramārthavṛtteḥYA-IŚ 25bsā saṃvṛtiḥ sarvaviśeṣaśūnyā | YA-IŚ 25ctasyā viśeṣau kila baṃdhamokṣauYA-IŚ 25dhetvātmaneti tvadanāthavākyam || 25 || YA-IŚ 26avyatītasāmānyaviśeṣabhāvā-YA-IŚ 26bd viśvābhilāpārthavikalpaśūnyam | YA-IŚ 26ckhapuṣpavatsyād asad eva tattvaṃYA-IŚ 26dprabuddhatattvādbhavataḥ pareṣām || 26 || YA-IŚ 27aatatsvabhāve 'py anayor upāyādYA-IŚ 27bgatir bhavet tau vacanīyagamyau | YA-IŚ 27csambandhinau cen na virodhi dṛṣṭaṃYA-IŚ 27dvācyaṃ yathārthaṃ na ca dūṣaṇaṃ tat || 27 || YA-IŚ 28aupeyatattvānabhilāpyatāva-YA-IŚ 28bd upāyatattvānabhilāpyatā syāt | YA-IŚ 28caśeṣatattvānabhilāpyatāyāṃYA-IŚ 28ddviṣāṃ bhavadyuktyabhilāpyatāyāḥ || 28 || YA-IŚ 29aavācyam ity atra ca vācyabhāvā-YA-IŚ 29bd avācyam evety ayathāpratijñam | YA-IŚ 29csvarūpataś cet pararūpavāciYA-IŚ 29dsvarūpavācīti vaco viruddham || 29 || YA-IŚ 30asatyānṛtaṃ vā'py anṛtānṛtaṃ vā'-YA-IŚ 30bpy astīha kiṃ vastvatiśāyanena | YA-IŚ 30cyuktaṃ pratidvaṃdvyanubaṃdhimiśraṃYA-IŚ 30dna vastu tādṛk tvadṛte jinedṛk || 30 || YA-IŚ 31asahakramād vā viṣayālpabhūriYA-IŚ 31bbhede 'nṛtaṃ bhedi na cātmabhedāt | YA-IŚ 31cātmāntaraṃ syād bhiduraṃ samaṃ caYA-IŚ 31dsyāc cānṛtāt mānabhilāpyatā ca || 31 || YA-IŚ 32ana sac ca nāsac ca na dṛṣṭam eka-YA-IŚ 32bm ātmāntaraṃ sarvaniṣedhagamyam | YA-IŚ 32cdṛṣṭaṃ vimiśraṃ tadupādhibhedā-YA-IŚ 32dt svapne 'pi naitattvadṛṣeḥ pareṣām || 32 || YA-IŚ 33apratyakṣanirdeśavad apy asiddhaYA-IŚ 33bm akalpakaṃ jñāpayituṃ hy aśakyam | YA-IŚ 33cvinā ca siddher na ca lakṣaṇārthoYA-IŚ 33dna tāvakadveṣiṇi vīra ! satyam || 33 || YA-IŚ 34akālāntarasthe kṣaṇike dhruve vā'-YA-IŚ 34bpṛthakpṛthaktvāvacanīyatāyām | YA-IŚ 34cvikārahāner na ca karttṛkāryeYA-IŚ 34dvṛthā śramo 'yaṃ jina ! vidviṣāṃ te || 34 || YA-IŚ 35amadyāṃgavad bhūtasamāgame jñaḥYA-IŚ 35bśaktyantaravyaktir adaivasṛṣṭiḥ | YA-IŚ 35city ātmaśiśnodarapuṣṭituṣṭai-YA-IŚ 35dr nirhrībhayair hā ! mṛdavaḥ pralabdhāḥ || 35 || YA-IŚ 36adṛṣṭe 'viśiṣṭe jananādihetauYA-IŚ 36bviśiṣṭatā kā pratisattvam eṣām | YA-IŚ 36csvabhāvataḥ kiṃ na parasya siddhi-YA-IŚ 36dr atāvakānām api hā prapātaḥ || 36 || YA-IŚ 37asvacchandavṛtterjagataḥ svabhāvā-YA-IŚ 37bd uccair anācārapatheṣv adoṣam | YA-IŚ 37cnirghuṣya dīkṣāsamam uktimānā-YA-IŚ 37ds tvaddṛṣṭivāhyā vata vibhramaṃti || 37 || YA-IŚ 38apravṛttiraktaiḥ śamatuṣṭiriktai-YA-IŚ 38br upetya hiṃsā'bhyudayāṅganiṣṭhā | YA-IŚ 38cpravṛttitaḥ śāṃtir api prarūḍhaṃYA-IŚ 38dtamaḥ pareṣāṃ tava suprabhātam || 38 || YA-IŚ 39aśīrṣopahārādibhir ātmaduḥkhai-YA-IŚ 39br devān kilārādhya sukhābhigṛddhāḥ | YA-IŚ 39csiddhyanti doṣāpacayānapekṣāYA-IŚ 39dyuktaṃ ca teṣāṃ tvam ṛṣir na yeṣām || 39 || YA-IŚ 40asāmānyaniṣṭhā vividhā viśeṣāḥYA-IŚ 40bpadaṃ viśeṣāṃtarapakṣapāti | YA-IŚ 40cantarviśeṣāntaravṛttito 'nya-YA-IŚ 40dt samānabhāvaṃ nayate viśeṣam || 40 || YA-IŚ 41ayad eva kāropahitaṃ padaṃ ta-YA-IŚ 41bd asvārthataḥ svārtham avacchinatti | YA-IŚ 41cparyāyasāmānyaviśeṣasarvaṃ, YA-IŚ 41dpadārthahāniś ca virodhivat syāt || 41 || YA-IŚ 42aanuktatulyaṃ yad anevakāraṃYA-IŚ 42bvyāvṛttyabhāvān niyamadvaye 'pi | YA-IŚ 42cparyāyabhāve 'nyatarāprayoga-YA-IŚ 42ds tat sarvam anyacyutam ātmahīnam || 42 || YA-IŚ 44avirodhi cābhedyaviśeṣabhāvāt YA-IŚ 44btaddyotanaḥ syād guṇato nipātaḥ | YA-IŚ 44cvipādyasandhiś ca tathāṃgabhāvā-YA-IŚ 44dd avācyatā śrāyasalopahetuḥ || 44 || YA-IŚ 45atathā pratijñāśayato prayogaḥYA-IŚ 45bsāmarthyato vā pratiṣedhayuktiḥ | YA-IŚ 45citi tvadīyā jinanāga ! dṛṣṭiḥYA-IŚ 45dparāpradhṛṣyā paradharṣiṇī ca || 45 || YA-IŚ 46avidhir niṣedho 'nabhilāpyatā caYA-IŚ 46btrirekaśāstridviśa eka eva | YA-IŚ 46ctrayo vikalpās tava saptadhāmīYA-IŚ 46dsyācchabdaneyāḥ sakale 'rthabhede || 46 || YA-IŚ 47asyād ity api syād guṇamukhyakalpai-YA-IŚ 47bkānto yathopādhiviśeṣavīkṣyaḥ | YA-IŚ 47ctattvaṃ tv anekāṃtam aśeṣarūpaṃYA-IŚ 47ddvidhā bhavārthavyavahāravattvāt || 47 || YA-IŚ 48ana dravyaparyāyapṛthagvyavasthā-YA-IŚ 48bdvaiyātmyam ekārpaṇayā viruddham | YA-IŚ 48cdharmaś ca dharmī ca mithas tridhemau-YA-IŚ 48dna sarvathā te 'bhimatau viruddhau || 48 || YA-IŚ 49adṛṣṭāgamābhyām aviruddham artha-YA-IŚ 49bprarūpaṇaṃ yuktyanuśāsanaṃ te | YA-IŚ 49cpratikṣaṇaṃ sthityudayavyayātma-YA-IŚ 49dtattvavyavasthaṃ sad ihārtharūpam || 49 || YA-IŚ 50anānātmatām aprajahat tad eka-YA-IŚ 50bm ekātmatām aprajahac ca nānā | YA-IŚ 50caṃgāṃgibhāvāt tava vastu tad yatYA-IŚ 50dkrameṇa vāg vācyam anaṃtarūpam || 50 || YA-IŚ 51amitho 'napekṣāḥ puruṣārthahetu-YA-IŚ 51br nāṃśā na cāṃśī pṛthag asti tebhyaḥ | YA-IŚ 51cparasparekṣāḥ puruṣārthahetu-YA-IŚ 51dr dṛṣṭā nayās tadvad asi kriyāyām || 51 || YA-IŚ 52aekāntadharmābhiniveśamūlāYA-IŚ 52brāgādayo 'haṃkṛtijā janānām | YA-IŚ 52cekāntahānāc ca sa yat tad evaYA-IŚ 52dsvābhāvikatvāc ca samaṃ manaste || 52 || YA-IŚ 53apramucyate ca pratipakṣadūṣīYA-IŚ 53bjina ! tvadīyaiḥ paṭusiṃhanādaiḥ | YA-IŚ 53cekasya nānātmatayājñavṛtte-YA-IŚ 53ds tau baṃdhamokṣau svamatādavāhyau || 53 || YA-IŚ 54aātmāntarābhāvasamānatā naYA-IŚ 54bvāgāspadaṃ svāśrayabhedahīnā | YA-IŚ 54cbhāvasya sāmānyaviśeṣavattvā-YA-IŚ 54dd aikye tayor anyatarannirātma || 54 || YA-IŚ 55aameyam aśliṣṭam ameyam evaYA-IŚ 55bbhede 'pi, tadvṛttyapavṛttibhāvāt | YA-IŚ 55cvṛttiś ca kṛtsnāṃśavikalpato na, YA-IŚ 55dmānaṃ ca nānantasamāśrayasya || 55 || YA-IŚ 56anānāsadekātmasamāśrayaṃ ce-YA-IŚ 56bd anyatvam adviṣṭhamanātmanoḥ kva | YA-IŚ 56cvikalpaśūnyatvam avastunaś ce-YA-IŚ 56dt tasminn ameye kva khalu pramāṇam || 56 || YA-IŚ 57avyāvṛttihīnānvayato na siddhye-YA-IŚ 57bd viparyaye 'py advitaye 'pi sādhyam | YA-IŚ 57catadvyudāsābhiniveśavādaḥYA-IŚ 57dparābhyupetārthavirodhavādaḥ || 57 || YA-IŚ 58aanātmanānātmagater ayuktiḥ, || 58a || YA-IŚ 58bvastunyayukter yadi pakṣasiddhiḥ | YA-IŚ 58bcavastvayukteḥ pratipakṣasiddhiḥ, || 58bc || YA-IŚ 58dna ca svayaṃ sādhanariktasiddhiḥ || 58 || || 58d || YA-IŚ 59aniśāyitas taiḥ paraśuḥ paraghnaḥYA-IŚ 59bsvamūrdhni nirbhedabhayānabhijñaiḥ | YA-IŚ 59cvaitaṇḍikair yaiḥ kusṛtiḥ praṇītāYA-IŚ 59dmune ! bhavacchāsanadṛkpramūḍhaiḥ || 59 || YA-IŚ 60abhavatyabhāvo 'pi ca vastudharmoYA-IŚ 60bbhāvāntaraṃ bhāvavad arhatas te | YA-IŚ 60cpramīyate ca vyapadiśyate caYA-IŚ 60dvastuvyavasthāṃgam ameyam anyat || 60 || YA-IŚ 61aviśeṣasāmānyaviṣaktabheda-YA-IŚ 61bvidhivyavacchedavidhāyi vākyam | YA-IŚ 61cabhedabuddher aviśiṣṭatā syādYA-IŚ 61dvyavṛttibuddheś ca viśiṣṭatā te || 61 || YA-IŚ 62asarvāntavat tadguṇamukhyakalpaṃYA-IŚ 62bsarvāntaśūnyaṃ ca mithonapekṣam | YA-IŚ 62csarvāpadām antakaraṃ nirantaṃYA-IŚ 62dsarvodayaṃ tīrtham idaṃ tavaiva || 62 || YA-IŚ 63akāmaṃ dviṣann apy upapatticakṣuḥYA-IŚ 63bsamīkṣatāṃ te samadṛṣṭir iṣṭam | YA-IŚ 63ctvayi dhruvaṃ khaṃḍitamānaśṛṃgoYA-IŚ 63dbhavaty abhadro 'pi samantabhadraḥ || 63 || YA-IŚ 64ana rāgān naḥ stotraṃ bhavati bhavapāśacchidi munauYA-IŚ 64bna cānyeṣu dveṣād apaguṇakathābhyāsakhalatā | YA-IŚ 64ckimu nyāyānyāyaprakṛtaguṇadoṣajñamanasāYA-IŚ 64dhitānveṣopāyas tava guṇakathāsaṃgagaditaḥ || 64 || YA-IŚ 65aiti stutyaḥ stutyais tridaśamunimukhyaiḥ praṇihitaiḥYA-IŚ 65bstutaḥ śaktyā śreyaḥpadam adhigatas tvaṃ jina mayā | YA-IŚ 65cmahāvīro vīro duritaparasenābhivijayeYA-IŚ 65dvidheyā me bhaktiḥ pathi bhavata evāpratinidhau || 65 ||
+ Identification